De verkiezingen komen er aan. Waar ons landsbestuur de aandacht opeist en wij daarom vervroegd naar de stembus mogen op 29 oktober, wordt achter de schermen al hard gewerkt aan de voorbereiding van die andere verkiezingen: de gemeenteraadsverkiezingen van 18 maart 2026.
Dat betekent nieuwe raadsleden en nieuwe wethouders die zich met goede moed inzetten voor de publieke zaak – en zich daarbij hopelijk niet al te veel spiegelen aan steeds vaker zichtbare omgangsvormen in Den Haag waarbij de rel lijkt te regeren.
Tegenwoordig zijn de verwachtingen die de maatschappij van lokale politici heeft hoog en bij vlagen niet accuraat en niet reëel. Nieuwbakken politici met frisse ideeën zouden er wel eens snel achter kunnen komen dat hun handelen wel erg kritisch wordt bekeken. Niet alleen in de politieke arena, waar de tegenstelling vaak scherper zichtbaar is dan de overeenkomst. Maar ook door nieuws- en sensatiemedia, de goed en minder goed geïnformeerde burger en op de sociale media.
Behalve een zorgwekkend beeld dat bedreiging en intimidatie ook steeds vaker lokale politici ten deel valt, wordt ook de onkreukbaarheid van hun handelen vanaf het prille begin gretig getoetst. Voor een deel is dat terecht: met macht komt verantwoordelijkheid. Maar de schoen wringt als we bedenken dat we in ons land een vorm van lekenbestuur kennen. Onervaren wethouders die zich de eigen portefeuille en het jargon nog eigen moeten maken staan soms maar luttele dagen na hun installatie al een gevoelig dossier in de raad te verdedigen. Frisse raadsleden die in hun enthousiasme om problemen op te lossen de korte bocht nemen in een politiek-bestuurlijk krachtenveld dat gecompliceerd is, lopen eveneens het risico dat zij onbedoeld het middelpunt van hoon en kritiek worden.
De introductieprogramma’s die veel griffies opzetten ten spijt, veel tijd om te wennen aan het vak en de politieke mores is er niet. Wethouders die zich vergissen en de raad onjuist informeren, raadsleden die te hard van stapel lopen en een verkeerde weg bewandelen; een integriteitsverwijt is snel gemaakt. En blijft iemand vaak lang achtervolgen, hoe onterecht ook.
De politieke trein dendert door, je kunt instappen, inchecken en vertrouwd raken met het spoorboekje. Maar de moderne politieke trein rijdt vandaag de dag op een veel drukker en complexer spoor dan vroeger. Als je niet oppast, sta je op het eerstvolgende station weer buiten. Gedesillusioneerd.
Laten we omzien naar elkaar. Waardige, integere politiek nastreven. En elkaar tijd gunnen en helpen om misstappen of struikelpartijen te voorkomen.
